کالیبراسیون تجهیزات تنفسی

کالیبراسیون تجهیزات تنفسی شامل مراحل زیر است:

1. آماده‌سازی دستگاه: اطمینان حاصل کنید که دستگاه تمیز و در وضعیت کارکرد مناسب است.

2. انتخاب گاز مرجع: از گازهای استاندارد با غلظت مشخص برای کالیبراسیون استفاده کنید.

3. تنظیم اولیه: دستگاه را روشن کنید و بگذارید به مدت مشخصی گرم شود. برخی دستگاه‌ها نیاز به تنظیمات اولیه دارند.

4. کالیبراسیون: گاز مرجع را به دستگاه وارد کنید و خوانش‌ها را بررسی کنید. مقادیر دستگاه را با مقادیر واقعی مقایسه کنید.

5. تنظیم دقیق: در صورت نیاز، تنظیمات لازم را انجام دهید تا خوانش‌ها با مقادیر مرجع هماهنگ شوند.

6. تست مجدد: پس از کالیبراسیون، دستگاه 

دستگاه‌های تنفسی مختلفی وجود دارند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. دستگاه تنفس مصنوعی (Ventilator): برای حمایت از تنفس بیماران در شرایط بحرانی.

2. ماسک اکسیژن: برای تأمین اکسیژن اضافی به بیماران.

3. دستگاه CPAP (Continuous Positive Airway Pressure): برای درمان اختلالات خواب مانند آپنه.

4. دستگاه BiPAP (Bilevel Positive Airway Pressure): مشابه CPAP، اما با دو سطح فشار.

5. دستگاه نبولایزر: برای تبدیل دارو به بخار و کمک به درمان بیماری‌های تنفسی.

6. دستگاه تست عملکرد ریوی: برای اندازه‌گیری عملکرد ریه‌ها و تشخیص بیماری‌ها.

7. دستگاه‌های اکسیژن‌ساز: برای تولید اکسیژن درمانی از هوای محیط.

این دستگاه‌ها هر کدام نقش مهمی در مدیریت و درمان بیماری‌های تنفسی دارند.

در اینجا به چند نمونه دستگاهای تنفسی و کمک تنفسی اشاره می کنیم :

نبولایزر

نبولایزر دستگاهی  است که فرد مبتلا به آسم یا سایر بیماری های تنفسی می تواند از آن برای دریافت  مستقیم و سریع دارو به ریه ها استفاده کند. یک نبولایزر داروی مایع را به یک غبار یا مه غلیظ بسیار ریز تبدیل می کند که فرد می تواند از طریق ماسک صورت یا دهانی آن را استنشاق کند. این روش به دارو اجازه می دهد تا مستقیماً وارد ریه ها و سیستم تنفسی شود.

ریه‌ها مهمترین قسمت دستگاه تنفسی هستند که در عمل تبادل گازهای تنفسی جهت تأمین اکسیژن بافت‌های مختلف بدن و دفع دی اکسید کربن نقش دارند. برونشیول و آلوئول‌ها از اجزای مهم هر کدام از ریه‌ها محسوب می‌شوند که در یک بیماری تنفسی ممکن است درگیر شوند. گاهی ضایعه در بافت ریه یا عروق خونی آن ایجاد می‌گردد. بیماری‌های ریوی در هر سال بسیاری از افراد جامعه را مبتلا می‌کنند که باعث کاهش سطح عملکرد فرد در فعالیت‌های روزمره می‌گردند.

 میزان اختلال در عملکرد تنفس در یک بیماری ریوی به نوع بیماری و وسعت آسیب وارده بستگی دارد. حدود ۱۰۰ میلیون نفر از مردم جهان از آسم، بیماری مزمن دستگاه تنفس رنج می‌برند، آسم سبب سرفه یا تنگی مجرای تنفسی می‌شود .

پزشکان معمولاً برای افرادی که دارای یکی از اختلالات ریوی زیر هستند، نبولایزر تجویز می کنند: آسم بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)فیبروز سیستیک ( CF  )برونشکتازی گاهی اوقات، پزشک برای کودک مبتلا به عفونت تنفسی مانند برونشیولیت، نبولایزر تجویز می کند.تفاوت عمده نبولایزر با داروهای استنشاقی قابل اسپری ( پاف )، این است که در نبولایزر دارو مایع از طریق دستگاه نبولایزر شده و با قرار گرفتن ماسک یا دهانی بیمار با نفس کشیدن دارو را به قسمتهای مختلف ریه جهت درمان هدایت می کند اما در داروهای استنشاقی صرفا با پاف کردن فقط می توان اثر کوتاهی از عوارض ناشی  بیماری ریوی را از بین برد .

 انواع نبولایزر

بطور کلی نبولایزر ها به سه دسته کمپرسوری ( جت نبولایزر ) ، مش کپ ( Mesh  ) ، التراسونیک ( Ultrasonic ) تقسیم بندی کرد .

نبولایزر کمپرسوری : از طریق کمپرس هوای فشرده با انتقال هوا از طریق شلنگ به کیت دارویی ، داروی مورد نظر بصورت بخار از طریق ماسک قابل استنشاق است .

نبولایزر مش کپ ( Mesh  ) : بر اساس یک فناوری مش ارتعاشی تقویت شده همراه با طراحی هوشمند، از نظر اندازه، دقت و راندمان  یکی از کارآمدترین ها در بازار هستند.  نبولایزرهای مش در مقایسه با نبولایزرهای جت، قابلیت حمل راحت تر ، بدون سروصدا ، اثر پذیری بهتری از دارو را دارند که مناسب ترین دستگاه برای بیماران سیستیک فیبروز و بیماران هاد ریوی می باشد. کمپانی Omron  اولین دستگاه نبولایزر مش را درسال 1993 تولید و راهی بازار کرد که رفته رفته با رفع اشکالات سیستمی به نمونه های جدید از جمله U22   و U100  ارتقا و در دسترس بیماران قرار داد. تجزیه و تحلیل پایگاه‌های داده کارآزمایی‌های بالینی اتحادیه اروپا و ایالات متحده نشان داده است که نبولایزرهای مش در حال حاضر برای آزمایش‌های بالینی تحت حمایت شرکت‌های دارویی بر نبولایزرهای جت ترجیح داده می‌شوند.

نبولایزر التراسونیک : نبولایزرهای اولتراسونیک دارای یک کریستال پیزوالکتریک ارتعاشی هستنددر فرکانس های بالا (1-3 مگاهرتز) از قابلیت التراسوند ( ارتعاش امواج صوتی ) برای نبولایز دارو استفاده می شود .التراسوند با ایجاد انرژی جنبشی و شکسته شدن پیوند بین مولکولی  باعث آزاد شدن دارو ازسطح مایع می شود. میزان اثر پذیری بسیار بالای این دستگاه در درمان بسیار قابل توجه است به همین دلیل بیمارستانها و مراکز درمانی از این دستگاه استفاده زیادی دارند.  اکسیژن سازاکسیژن ساز یک دستگاه کمک تنفسی است که به شما اکسیژن اضافی می دهد.

هوای محیط از 20 درصد اکسیژن تشکیل شده است. از هوای موجود در جو استفاده می کند توسط کمپرسور هوا را فشرده و آن را فیلتر می کند پس از جداسازی نیتروژن ، هوای فشرده شده از دو مخزن حاوی ماده معدنی بنام خاک زئولیت عبور کرده و به شما اکسیژن با خلوص 90 تا 95 درصد می دهد .پزشک متخصص ریه برای بیماری های زیر این دستگاه را تجویز می کند :  آسم سرطان ریهCOPD (بیماری انسدادی مزمن ریه)آنفولانزاکووید 19آپنه خواب نارسایی قلبی سیستیک فیبروز برونشیت ، بیش از 1.5 میلیون آمریکایی از دستگاه اکسیژن ساز برای اکسیژن درمانی مکمل استفاده می کنند. بسته به اینکه از آن برای درمان کوتاه مدت یا طولانی مدت استفاده می کنید، می توان دستگاه های اکسیژن ساز را اجاره یا خریداری کرد. دو نوع اکسیژن ساز وجود دارد: یک مدل بزرگتر که می توانید در خانه استفاده کنید و یک مدل سبک تر و قابل حمل دارای باطری داخلی و شارژ که می توانید بصورت پرتابل استفاده کنید.ونتیلاتور

دستگاه ونتیلاتور 

برای پشتیبانی بیماران در هنگام ناتوانی تنفسی استفاده می شود. در ناتوانی تنفسی، دریافت اکسیژن به حدی پایین می آید که دریافت بافتها از اکسیژن ناکافی است و CO₂ خون تا حدی بالا می رود.

تنفس طبیعی انسان توسط قفسه سینه با ایجاد فشار منفی، موجب ورود هوا به داخل شش ها و کیسه های هوایی شده و بلعکس به دلیل اینکه فشار CO₂ در خون بیشتر از بیرون است و موجب تبادل می شود.

 در ابتدا ونتیلاتورهای قدیمی دارای فشار منفی بوده و طرز کار آن بدین صورت بوده که بیماران را در محفظه ای قرار می دادند و بوسیله فشار منفی و ایجاد خلاء در محفظه مورد و سپس خارج کردن آن از این حالت باعث ایجاد عمل دم و بازدم می شد امّا در حال حاضر طراحی ونتیلاتورها بصورت فشار مثبت است و تنها مزیتی که ونتیلاتورهای قدیمی نسب به نسل جدید وجود دارد ایمنی الکتریکی بالاتر آن می باشد.

انواع ونتیلاتور

۱. ونتیلاتورهای فشار منفی

نخستین ماشین‌های تهویه مصنوعی‌ای که اولین بار در همه گیری فلج اطفال طرح‌ریزی و ساخته شدند و مورد استفاده قرار گرفتند. این وِنتیلاتورها به‌شکل محفظه‌ای هستند که تمامی اطرف قفسه سینه (به‌جز سر و گردن) را می‌پوشانند. در زمان دَم، هوای درون محفظه تخلیه شده، منجر به ایجاد فشار منفی در درون محفظه گردیده، پس از آن موجب کشیده شدن دیواره  قفسه سینه به بیرون و اتساع آن می‌شود.

مزایا

1. نیاز نداشتن به وجود راه هواییِ مصنوعی و پیشامدهای پس از آن.

2. اصلاح اکسیناسیون در بیماران دارای تنفس ارادی همراه با کاهش کیفیت و کارایی تنفس مانند بیماری های مزمن انسداد ریه .

3. کاهش نیاز به استفاده از شل کنندهٔ عضلانی.

4. کاهش کار تنفس در درمان متناوب برای حمایت از تهویه به‌صورتی که عضلات تهویه‌ای بتوانند استراحت کنند.

معایب

استریل کردن حفظ استانداردهای بهداشتی با آن سخت است.

1. موجب کاهش تحرک بیمار و زمینه ابتلاء به عوارض ناشی از بی‌حرکتی می‌شود.
2. فشار منفی ایجادشده در زیر محفظه موجب بروز عوارض بر روی سایر سیستم‌ها (دستگاه‌های) بدن می‌شود.
3. انجام مراقبت‌های پرستاری از بیمار در زیر وِنتیلاتور مشکل است.
4. در هر نوع نارسایی تنفسینمی‌توان از آن استفاده کرد.
5. نوع جلیقه‌ایِ آن می‌تواند موجب زخم فشاری شود.

۲. ونتیلاتورهای فشار مثبت

وِنتیلاتورهای فشار مثبت در زمان دَم، گاز را با فشاری بیشتر از فشار اتمسفر به درون ریه‌ها به جریان انداخته، یک فشار مثبت ایجاد می‌کند و موجب گستردگی و اتساع قفسه سینه می‌شوند. در این نوع تهویه، تعبیه و قراردادن راه هواییِ مصنوعی یا همان تراکستومی کاف‌دار، ضروری است تا جریان هوا با حجم موردنظر به‌طور کامل در زمان دَم با فشار مثبت وارد ریه‌ها شود. این نوع وِنتیلاتورها چهار فاز اصلی دارند که بایستی کامل گردد تا یک سیکل وِنتیلاتوری برای بیمار فراهم آید:

1. دَم

2. تغییر دَم به بازدم

3. بازدم

4. تغییر از بازدم به دَم

انواع ونتیلاتورهای فشار مثبت

ونتیلاتورهای فشار ثابت

1. ونتیلاتورهای حجم ثابت

2. ونتیلاتورهای زمان ثابت

3. ونتیلاتور فرکانس بالا

4. ونتیلاتورهای فشار ثابت

این ونتیلاتورها حجم جاریِ ثابت را زمانی پایان می‌دهند که فشار راه‌های هواییِ بیمار به حد ازپیش تنظیم‌شده برسد؛ بنابراین، با تنظیم مقادیر بالاترِ فشار بر روی دستگاه، می‌توان حجم بیشتری را به ریه‌ها رساند. فشار راه‌های هوای بیمار در این نوع تهویه ثابت (برابر با فشار تنظیمی بر روی دستگاه) و حجم متغیر است.

ونتیلاتورهای حجم ثابت

در این ونتیلاتورها مرحله دَم یا جریان گاز به داخل ریه‌ها زمانی پایان می‌پذیرد که حجم ازپیش تنظیم‌شده بر روی دستگاه، در داخل ریه‌ها گنجانده شود. ونتیلاتور رساندن حجم را تا رسیدن به حجم تنظیمی ادامه خواهد داد که یکی از مزیت‌های بارز این مُدهاست، زیرا پیش از سایر مدها توانایی کنترل تهویه و اکسیژناسیون را دارد و حجم ازپیش تنظیم‌شده را (با فشارهای متفاوت) به ریه‌های بیمار تحویل می‌دهد و همین مزیت دلیل کاربرد گسترده از این ونتیلاتورها در کنترل بیماران دچار اختلالات حاد تهویه‌ای است. از معایب این ونتیلاتور این است که ممکن است فشار راه‌های هوایی را در حد مقادیر خطرناک بالا برده و بیمار را در معرض خطر ابتلاء به باروترما قرار دهد. در ونتیلاتورهای امروزی در صورت تنظیم کردن مناسب دستگاه و آلارم‌ها چنین مشکلی رخ نمی‌دهد لذا تنظیم کردن آلارم‌ها و مقادیر بسیار مهم می‌باشد.

ونتیلاتور زمان ثابت

به‌دلیل تحت کنترل بودن زمان، سرعت جریان بایستی به گونه‌ای تنظیم شود که حجم جاری موردنظر در آن زمان وارد ریه‌ها شود. از این ونتیلاتورها به ویژه در تهویهٔ ریهٔ کودکان و نوزادان استفاده می‌شود.

(Continue Positive Airway Pressure) CPAPفشار راه هوایی مثبت پیوسته: بیمارانی که در هنگام خواب عضلات تنفسی شل شده و پس از 30 ثانیه بیدار می شوند، از این روش استفاده می کنند.